حزب توده ايران در سال 1320 ش با مرام كمونيستي تشكيل شد. اما طولي نيز نكشيد كه اين حزب به عامل و مزدور شوروي در ايران تبديل گشت و به همين دليل هيچ گاه مردم مسلمان ايران از آن استقبال نكردند. حزب توده به جريان ملي شدن صنعت نفت ايران خيانت كرد و در ازاي اعطاي امتياز نفت جنوب به انگليس، خواستار واگذاري نفت شمال ايران به شوروي شد تا به اصطلاح، توازن برقرار شود. پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، فعاليت حزب توده كه در زمان رژيم شاه ممنوع شده بود پس از سي سال، از سر گرفته شد. اما اعضاي اين حزب همچنان به تلاش براي تأمين منافع نامشروع شوروي در ايران ادامه دادند. به طوري كه در اعترافات صريح رهبران حزب توده، همكاري اين حزب با شوروي تأييد و حتي مطرح شد كه در واقع سفير شوروي در تهران، تصميمات كميته مركزي حزب توده را تأييد نهايي مي‏كرده است. در پي اين اعترافات و اطلاعات به دست آمده توسط نيروهاي امنيتي در مورد نقش شوروي در توطئه عليه انقلاب اسلامي، دستور اخراج هجده تن از افراد سفارت شوروي در ايران صادر شد. پس از آن كه شوروي از رسيدن به اهداف خود در ايران مأيوس شد، با همكاري عوامل داخلي خود در ارتش، در توطئه‏اي براي براندازي نظام جمهوري اسلامي شركت كرد. اما با هوشياري عناصر مؤمن و انقلابي در ارتش و نيروهاي امنيتي، اين توطئه، خنثي شد. پس از افشاي نقش حزب توده ايران در طرح كودتاي شوروي عليه انقلاب اسلامي ايران در سال 1361، مسؤولان نظام جمهوري اسلامي، ادامه فعاليت اين حزب را بر خلاف مصالح نظام تشخيص داده و پس از دستگيري سران آن، حزب توده را منحل اعلام كردند.